Tài chính hành vi dễ tiếp cận cho người mới - Phần 1

​

Chủ đề có vẻ khá mới mẻ đối với anh em. Do sự lạ lẫm và mới mẻ của nó nên đôi khi khiến chúng ta không dễ dàng gì để tiếp cận một lĩnh vực như vậy. Nhưng anh em biết không, nó vô cùng hữu ích đấy.

Trong thế giới tài chính, tài chính hành vi được coi là một ngành khoa học hẳn hoi, và đang được nghiên cứu không ngừng, những hiểu biết về nó là vô tận, và dĩ nhiên, dù thích hay không thích, dù tin hay không tin thì tài chính hành vi đã từng rất lâu và đang ảnh hưởng đến cách mà chúng ta đang giao dịch và cách mà thị trường biến động hàng ngày.

Tài chính hành vi có rất nhiều khía cạnh để nói. Tôi sẽ cố gắng chia sẻ từng phần nhỏ để anh em có thể dễ dàng tiếp cận nhận.

Chủ đề hôm nay là SỰ THIÊN KIẾN NHẬN THỨC (Cognitive Bias)

​

Nhiều nhà học thuật và nhà phân tích tin rằng nguồn gốc của mọi sự không hiệu quả trên thị trường tài chính chính là do hành vi của con người.

Có nhiều lời giải thích làm thế nào và tại sao mà nhà đầu tư lại hành động một cách phi lý trí như vậy. Chúng ta cần phải biết những vấn đề này vì hai lý đơn giản: (1) để nhận ra hành vi phi lý trí của mình và dừng lại. (2) để tìm kiếm lợi nhuận từ sự phi lý trí của người khác.

Đây là một danh sách các THIÊN KIẾN NHẬN THỨC ảnh hưởng đến nhà đầu tư và nhà giao dịch cũng như tác động đến hành vi thị trường:

■ Xác nhận (Confirmation)
■ Tự tin thái quá (Overconfidence)
■ Ngoại suy (Extrapolation)
■ Tâm lý ác cảm thua lỗ đối xứng (Asymmetric loss aversion)
■ Tham lam và sợ hãi (Greed and fear)
■ Hiệu ứng neo (Anchoring)
■ Số tròn (Round number)
■ Yêu thích / lâu dài (Favorite/longshot)
■ Bầy đàn (Herding)

Tôi sẽ trình bày từng phần một, để xem anh em có những thiên kiến này không nhé. Mà chắc chắn là có hết đấy.

THIÊN KIẾN XÁC NHẬN (Confirmation)

​

Thiên kiến xác nhận là một thiên kiến đơn lẻ quan trọng nhất cần phải nắm được bởi vì nó bóp méo và làm giảm hiệu quả trong quá trình ra quyết định tại thời điểm quan trọng. Thiên kiến (bias) này là hiện tượng mà con người có xu hướng hấp thụ và giữ trong lòng những thông tin xác nhận niềm tin (quan điểm) mà họ tin là đung, đồng thời lờ đi hoặc làm giảm đi tầm quan trọng đối với thông tin đi ngược với niềm tin của họ.

Thiên kiến xác nhận tồn tại trong thị trường tài chính cũng như trong cuộc sống này nhưng tôi chỉ tập trung vào cách chúng ta giao dịch mà thôi. Thiên kiến xác nhận nghĩa là bạn nghĩ giá sẽ tăng, bạn sẽ có xu hướng tìm kiếm những tin tốt để xác nhận cho quan điểm đó, đồng thời lờ đi hoặc phản bác những tin xấu. Tôi đã thấy thiên kiến này rất nhiều lần trong những lần mà tôi giải dịch. Chúng ta luôn tin vào cái chúng ta tin. Bạn có như thế không?

Thiên kiến xác nhận thường được nhận thấy rõ ràng nhất khi dữ liệu kinh tế hoặc của một doanh nghiệp được phát hành. Một dữ liệu kinh tế thường bao gồm tiêu đề và nội dung. Nếu bạn tin rằng dữ liệu đó tốt để hỗ trợ cho niềm tin tăng giá của bạn, bạn sẽ xem xét tiêu đề trước, nhưng tiêu đề xấu, bạn sẽ cố gắng tìm câu chữ trong nội dung đó để biện minh cho quan điểm thị trường tốt của mình.

Một ví dụ khác nữa là liên quan đến phân tích đồ thị giá. Một người có quan điểm giá tăng, sẽ bắt đầu phân tích biểu đồ và cảm thấy biểu đồ tăng giá. Nếu biểu đồ hiện tại không hỗ trợ quan điểm, người ta sẽ có xu hướng đổi khung thời gian cho đến khi tìm được điều gì đó hỗ trợ cho quan điểm của mình.

Vậy giải quyết thiên kiến xác nhận này như thế nào?

Cách tối nhất là giữ thái độ trung lập. Thật khó để giữ thái độ trung lập nhưng đó là cách duy nhất để cho thiên kiến của bạn khi phân tích bằng 0. Cho dù bạn thông minh cỡ nào, cảnh giác cỡ nào, mọi người đều sẽ vấp phải thiên kiến này.

Khi có một thông tin được công bố, hãy chú ý vào quá trình suy nghĩ của mình. Nếu mọi người đều giải thích tin đó là tốt, còn bạn thì nhìn nó qua con mắt tiêu cực hoặc bạn nghĩ nó sẽ tiêu cực thì bạn đang là nạn nhân của thiên kiến xác nhận rồi đấy. Rõ ràng, nếu chúng ta có sự độc lập trong suy nghĩ thì chúng ta sẽ thoát khỏi trình trạng này. Hãy nhớ, khi nào có sự nghi ngờ, hãy tìm cách thoát khỏi nó và trở nên vô tư hơn.

THIÊN KIẾN TỰ TIN THÁI QUÁ (Overconfidence Bias)



Thiên kiến này được minh họa như sau: theo một nghiên cứu ở Mỹ cho thấy có tới 70% - 90% người Mỹ tin rằng họ có kỹ năng lái xe trên trung bình. Sự tự tin thái quá cũng tồn tại trong giao dịch tài chính.

Tự tin thái quá cũng giống như thiên kiến xác nhận, tức là bạn tin vào quan điểm rằng mình giỏi, bạn sẽ có xu hướng lờ đi những tín hiệu sự thật cho rằng bạn chưa tốt, và từ đó những sai lầm sẽ đến vì những khuyết điểm đó. Ví dụ bạn tin rằng bạn giao dịch đã số là chiến thắng, điều này sẽ dẫn đến việc bạn sẽ giao dịch quá nhiều lệnh, xuất hiện thiên kiến xác nhận và tăng khối lượng giao dịch lên quá mức,...

Lý thuyết hôm nay cũng hơi nhiều rồi. Tôi xin dừng lại ở đây, hẹn anh em ở phần kế tiếp của chuyên mục tài chính hành vi nhé. Happy learning!

Bảo Khánh - fb.com/baokhanh34​

Xem thêm:

>> Video clip về các đầu tư và giao dịch tài chính

 

Ad oi đang hay thì đứt dây đàn. Ko có phần 2 hả ad