Financial Modelling: Mô hình tài chính - Bắt đầu từ Proforma

​

Mến chào tất cả các anh chị em, câu chuyện định giá cổ phiếu theo phương pháp cơ bản là một hành trình không hề dễ dàng. Bắt đầu từ công cuộc tìm kiếm cổ phiếu, theo phương pháp Top-down hay Bottom-up đều cần những Catalyst (chất xúc tác) và Driver (động lực). Những thành tố này có thể được kiếm tìm thông qua việc Phân tích ngành, phân tích công ty và phân tích vĩ mô trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, cốt lõi của việc định giá một công ty thường vẫn là một mô hình tài chính, mà thường vẫn được lập bằng excel thủ công, trong đó có liên kết giữa 3 thành phần chính là Bảng kết quả hoạt động kinh doanh-Income Statement, Bảng cân đối kế toán-Balance Sheet và Bảng lưu chuyển tiền tệ - Cashflow statement. Financial Modelling hay lập mô hình tài chính cũng bắt đầu từ những 3 statement trên để có sự kết nối trong báo cáo để hình thành mô hình định giá. Trong bài viết này, Kakata sẽ cố gắng giới thiệu với quý anh chị em cách hình thành một Proforma - liên kết giữa 3 bảng báo cáo tài chính của một công ty. Nội dung trong bài sẽ được giới thiệu lần lượt cách thức cách linking 3 báo cáo nhé. Quý anh chị em có thể kéo xuống cuối bài để lấy học liệu nhé.

​

Nội dung bài được nối với một phần video kèm theo đính kèm và một file excel thực hành cho quý anh chị em có thể luyện tập với những bước đầu tiên của lập một mô hình định giá cơ bản bao gồm 5 bước của Break into Wall Street nhé:

​

(1) Hoàn thành các giả định

(2) Dùng các giả định để hoàn thành bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

(3) Tiếp tục điền những phần có thể hoàn thành của bảng cân đối kế toán

(4) Dùng những bộ phận cần thiết để hoàn thành bảng lưu chuyển tiền tệ

(5) Quay trở lại hoàn thành bảng cân đối kế toán

Nào, chúng ta bắt đầu cuộc hành trình nhé:


Bắt đầu bằng việc hoàn thành các giả định - Fill out all the assumptions

​

Mỗi mô hình định giá đều được bắt đầu bằng những giả định, tuy nhiên đối với một Proforma chỉ đặt mục tiêu liên kết các cấu phần trong báo cáo tài chính nên các giả định sẽ được hoàn thành một cách dễ dàng. Những giả định quan trọng nhất trong phần này sẽ tập trung để hoàn thành chi tiết bảng kết quả hoạt động kinh doanh trước. Tức là, với những giả định có sẵn, bắt buộc bảng IS - Kết quả hoạt động kinh doanh phải được làm xong. Những thành tố quan trọng nhất trong một bảng model proforma phải là tăng trưởng doanh thu - Revenue growth, biên lợi nhuận gộp- gross profit margin, phần trăm tỷ lệ của chi phí sản xuất chung...được neo theo doanh thu. Trong số đó, chi phí lãi vay cần được tính từ nợ vay trên bảng cân đối kế toán cuối năm trước nhân với lãi suất để có chi phí trả lãi trung bình. Bên cạnh các giả định quan trọng - các driver của bảng IS, các driver của bảng cân đối kế toán cần được hoàn thành là các vòng quay hàng tồn kho, vòng quay phải thu, phải trả để tính ra vốn lưu động - working capital. Các chỉ tiêu này sẽ được neo theo trung bình - đối với các vòng quay, còn đối với các chỉ tiêu khác sẽ được neo theo doanh thu, hoặc các neo theo chi phí. Tham khảo cách làm như thế nào, quý anh chị em có thể bắt đầu theo dõi từ phút 3:34 trong video nhé.

Dùng các giả định để hoàn thành bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

​

Trong cách thức làm model proforma, bắt buộc đầu tiên là bảng IS phải được hoàn thành đầu tiên, tất nhiên với các giả định làm xong thì việc hoàn thành IS sẽ được thực hiện rất nhanh. Từ doanh thu có được giá vốn hàng bán dựa trên margin, rồi từ doanh thu và giá vốn hàng bán có được lợi nhuận gộp. Ngoài phần doanh thu phải kéo đều ngang cho các ô trước từ năm dự phóng đầu tiên đến ô dự phóng cuối cùng thì các phần còn lại nên hoàn thành ở 1 cột (column) rồi copy công thức bằng Ctrl + R đến các năm còn lại sẽ nhanh chóng hơn. Phần này quý anh chị em theo dõi từ phút 11:34 nhé.

Tiếp tục điền những phần có thể hoàn thành của bảng cân đối kế toán

​

Đối với BS, tạm thời cho các năm dự phóng ta chưa thể điền hết thông số vào được, bởi những phần quan trọng như tiền mặt (Cash), tài sản cố định hữu hình (PP&E), tài sản cố định vô hình (intangible assets) hay lợi thế thương mại (goodwill) chưa thể nào ghi nhận được khi chưa có các yếu tố khác từ bảng cash flow đối với cấu phần tài sản. Tương tự, đối với cấu phần nguồn vốn, các chỉ tiêu như nợ dài hạn (long term debt), phần thuế được khấu trừ (deferred tax) và vốn chủ sở hữu - equity chưa thể được hoàn thiện nếu thiếu bảng lưu chuyển tiền tệ. Phần quan trọng nhất cần hoàn thành trên bảng cân đối kế toán tại bước này là việc hoàn thành các thông số để tính ra vốn lưu động tức working capital cho phần tính lưu chuyển tiền được dễ dàng. Phần này thì được trình bày từ phút 13:49.

Dùng những bộ phận cần thiết để hoàn thành bảng lưu chuyển tiền tệ

​

Với những dữ kiện đầu vào đã có bao gồm 1 bảng IS - kết quả hoạt động kinh doanh đã hoàn thành, 1 bảng BS - cân đối kế toán có những thông số quan trọng cho việc tính toán working capital cộng thêm một số Driver giả định quan trọng cho tính toán bảng Cash flow ta có thể hoàn thành được bảng CF rồi. Điểm đáng chú ý có thể dễ gây nhầm lẫn nhất chính là việc thiếu thông số để tính working capital, thông thường lúc này việc kiểm tra sẽ rất quan trọng khi tính các thay đổi working capital. Ví dụ, tính đến thời điểm làm bảng CF thì bảng BS đã có 8 thông số thì thay đổi working capital phải có đủ 8 thông số - theo dõi kỹ từ phút 17:25. Các giả định Driver còn lại được thêm đầy đủ cho đến khi hoàn thiện bảng CF để có được tiền cuối kỳ sau khi hoàn thành 3 dòng tiền: tiền kinh doanh, tiền đầu tư và tiền tài trợ. Quý anh chị em chú ý từ phút 16:03 nhé.

Cuối cùng, quay trở lại hoàn thành bảng cân đối kế toán

​

Với bảng CF đã được hoàn thành, những thông số cuối cùng trên bảng cân đối kế toán sẽ được hoàn thành trong số đó, việc kéo ngược tiền cuối kỳ trong bảng CF đặt ngược lên chỉ tiêu tiền trên BS là bước khá quan trọng. Tiếp theo đó, các thông số khác cũng sẽ được hoàn thiện với như những năm dự phóng sẽ có thông số tài sản cố định hữu hình năm trước trừ cho capex (đầu tư thêm) cộng thêm (investing) trừ đi khấu hao, good will được tính từ goodwill năm trước trừ phần hao hụt (impairment), tài sản cố định vô hình sẽ bằng thông số năm trước trừ đi hao mòn vô hình. Và cuối vùng, khi tính Equity sẽ tổng hợp những thông số liên quan đến thay đổi vốn chủ sở hữu để cộng vào hay trừ ra Equity năm trước. Cuối cùng, điều mà ta muốn đạt được chính là tổng số nguồn vốn bằng tổng số tài sản trên bảng cân đối kế toán và thế là mô hình Proforma đã được hoàn thành. Phần này nên chú ý từ phút 20:35.

Tuy phần trình bày có phần hơi dài, nhưng Kakata cũng mong muốn quý anh chị em có được cái nhìn tổng quát về cách làm nên một Proforma trong định giá một cổ phiếu. Đây là bước đầu tiên để có thể có một model định giá cổ phiếu và là một kỹ năng cần thiết đối với bất kỳ cá nhân nào muốn đi theo con đường cơ bản. Đặc biệt đối với các anh chị sinh viên trong quá trình học tập định giá đầu tư, thì Proforma là một kỹ năng cần được phát triển và xây dựng.

Thanks and hope the Luck be with you!!!

Trong bài có sử dụng Phần kênh tham khảo của BIWS một trang khá hay dành cho tín đồ cơ bản. https://www.youtube.com/channel/UC4LeewYWZ3ruS3Bc64ldXuw

File đính kèm (trắng và hoàn thiện) và trang nguồn video làm proforma: