Thủ thuật gian lận doanh thu

​

Những hành vi gian lận doanh thu là gian lận khá phổ biến để hợp lí hóa con số lợi nhuận, bởi ai cũng dễ dàng chấp nhận hiển nhiên doanh thu tăng lợi nhuận sẽ tăng tỉ lệ thuận. Công ty có thể làm điều này thông qua ghi nhận khống hoặc ghi nhận doanh thu chưa đủ điều kiện ghi nhận theo chuẩn mực kế toán.

Ghi nhận khống doanh thu là ghi nhận doanh thu không có thật, không phát sinh
Ghi nhận doanh thu chưa đủ điều kiên là ghi nhận doanh thu chưa đáp ứng các điều kiện:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn lợi ích và rủi ro gắn liềnvới quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua hàng
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản hàng hóa như quyền sở hữu hoạt quyền định đoạt
- Doanh thu đã được xác định tương đối chắc chắn
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích từ việc bán hàng

Các kĩ thuật được sử dụng để gian lận doanh thu bao gồm

Qui định về chính sách liên quan đến đổi trả hàng
Trong một số trường hợp, doanh thu được phép ghi nhận khi khách hàng trả lại hàng hóa đã mua. Vì vậy doanh nghiệp thường có các chính sách cho phép khách hàng đổi trả lại hàng đã mua.
Ký thêm phụ lục hợp đồng

Thường phụ lục hợp đồng sẽ qui định những điều khoản liên quan đến các chính sách về đổi trả hàng vô điều kiện, hủy mua hàng bất cứ lúc nào, kéo dài thời gian chi trả hoặc về quyền tiếp tục thương thảo. Lí do vì nếu có các quy định này trong hợp đồng chính thì doanh thu sẽ không được phép ghi nhận, nên doanh nghiệp phải lập hợp đồng phụ rồi giấu đi để ghi nhận doanh thu hợp pháp.

Nhồi kênh phân phối

​

Doanh nghiệp đưa ra mức chiết khấu cao, các điều khoản khác có lợi cho khách hàng để lôi kéo mua hàng kì hiện tại ngay cả khi khách hàng chưa thực sự cần mua hàng và doanh nghiệp chưa chuyển giao lợi ích và rủi ro gắn với hàng hóa cho khách hàng

Giao sớm sản phẩm và ghi nhận doanh thu

Thông thường doanh nghiệp sẽ có xu hướng ghi nhận doanh thu sớm nhất dù chưa đủ điều kiện. Giao sớm sản phẩm gồm:
- Giao bán thành phấm, sản phẩm chưa hoàn thành hoặc giao tại thời điểm khách hàng chưa sẵn sàng trong việc nhận hàng để ghi nhận doanh thu
Ghi nhận toàn bộ giá trị hợp đồng vào doanh thu khi chưa bàn giao đầy đủ hàng hóa, dịch vụ
- Doanh nghiệp ghi nhận doanh thu toàn bộ trong khi chỉ mới giao một phần trong tổng số hàng hóa phải giao; trong hợp đồng giao hàng nhiều lần thì ghi nhận doanh thu tất cả các công đoạn ngay chỉ khi mơi hoàn thành công đoạn đầu tiên.
- Ghi nhận các khoản trả trước vào doanh thu

Giao dịch Bill and Hold

Giao dịch này là kiểu giao dịch đẩy hàng hóa cho một bên thứ 3 để ghi nhận doanh thu. Trong trường hợp này, khách hàng đã có đơn hàn và sẵn sàng giao hàng nhưng vì một lí do nào đó mà đối tác nhận hàng chưa có khả năng hoặc chưa sẵng sàng nhận hàng. Lúc này công ty phải đẩy hàng hóa sang kho của bên thứ 3 cho đến khi khách hàng sẵn sàng nhận hàng và ghi nhận doanh thu dù chưa chuyển giao phần lớn rủi ro của hàng hóa cho khách hàng.

Tạo ra doanh thu ảo

​

Tạo ra doanh thu ảo là việc doanh nghiệp cố tình ghi nhận doanh thu không phát sinh thật, khống doanh thu cho khách hàng hiện tại hoặc những khách hàng không có thực. Để hợp lí hóa thì doanh nghiệp tạo ra các hồ sơ kháh hàng giả kềm giấy tờ chứng minh thu nhập phát sinh, hàng hóa được chuyển giao.
Thông thường để phát hiện điều này, nên chú ý đến những điều chỉnh về doanh thu bất thường cuối kì báo cáo, tỷ lệ nợ xấu tăng theo doanh thu, doanh thu tăng nhưng giá vốn hàng bán và tỉ suất lợi nhuận gộp lại không tăng tương ứng.

Giao dịch lòng vòng

Công ty thực hiện các giao dịch mà thực chất giao dịch này không mang lại lợi ích cho bất cứ bên nào. Ví dụ công ty sẽ cung cấp cho một bên A nào đó một khoản cho vay khách hàng để A thực hiện mua lại hàng hóa của công ty sản xuất. Do vậy doanh thu sẽ tăng lên đáng kể.

Ghi nhận khống doanh thu với các bên liên quan

​

Các bên liên quan ở đây được hiểu là một bên bị kiểm soát hoặc có ảnh hưởng đáng kế với bên kia trong việc ra các quyết định tài chính và hoạt đông. Giao dịch không minh bạch giữa các bên liên quan rất khó bị phát hiện bởi thường được che giấu tinh vi. Theo đó, doanh nghiệp nếu muốn gian lận sẽ chọn thời điểm thích hợp,thường là cuối năm để tạo ra các giao dịch bán hàng khống với các bên liên quan. Bằng các bán hàng với một mức lợi nhuận nhất định, công ty mẹ được ghi nhận một khoản lãi, ngoài ra còn được giảm về các chi phí như chi phí bán hàng, chi phí quảng cáo…

Kết luận: Có nhiều phương pháp để doanh nghiệp ghi nhận cho mình mức tăng doanh thu hợp lí trên báo cáo tài chính. Tuy nhiên nếu trong kì kế toán mà doanh thu tăng đột biến so với kì trước thì nhà đầu tư nên xem xét việc tăng đó là có thể tin cậy được hay không. Theo đó, ta sẽ phân tích nội tại doanh nghiệp có gì đổi mới, cải tiến, khách hàng lớn, mảng hoạt động nào để đạt được doanh thu đó. Ta cũng sẽ phân tích các yếu tố bên ngoài như ngành, đối thủ cùng ngành để so sánh tương quan liệu doanh thu là thực hay được xào nấu để có cách nhìn toàn diện hơn nếu định hướng đầu tư dài hạn. Còn về ngắn hạn theo sóng thì bạn biết rồi đấy, câu chuyện doanh thu được tạo ra, lợi nhuận được tạo ra, các tin tốt ra cùng nhau thì sẽ có sóng ngắn hạn để anh em lướt thôi.

>> Xem thêm: Kĩ thuật "Xào nấu" lợi nhuận trên báo cáo tài chính đơn giản