Thị trường chứng khoán với quyền lực ngầm

TTCK vốn rất nhạy cảm. Khi đại đa số nhà đầu tư là nhà đầu tư cá nhân thì tâm lý thị trường càng dễ bị tác động. Quyền lực trên thị trường đã không chỉ còn là những nhà đầu tư lớn với quy mô tài sản hàng chục nghìn tỷ đồng, mà còn có công nghệ giao dịch tự động trên nền tảng nguồn hàng gồm nhiều mã cổ phiếu lớn.

Với sự hỗ trợ của robot và quỹ cổ phiếu lớn, đa dạng, một số “ông lớn” có thể can thiệp vào chỉ số chứng khoán một cách tương đối chuẩn xác mà không cần mất quá nhiều chi phí.

Tuy kiểu giao dịch này không trái pháp luật nhưng làm cho cuộc chơi chứng khoán (đặc biệt là ở chứng khoán phái sinh) trở nên bất lợi đối với nhiều nhà đầu tư đại chúng.

"Cứ nhìn những giao dịch nhỏ, thậm chí chỉ vài chục cổ phiếu trên thị trường, nhưng có thể tác động không nhỏ đến Index, nhà đầu tư nghi ngờ đó là các giao dịch mang tính điều chỉnh chỉ số được tính toán một cách tự động", lãnh đạo mảng đầu tư ở 1 công ty quản lý quỹ trong top 5 công ty quản lý tài sản lớn nhất tại Việt Nam cho biết, đặc thù giao dịch nhỏ giọt của một số mã lớn đã tạo điều kiện cho một số nhà đầu tổ chức - những người có vị thế về nguồn dữ liệu và kỹ thuật giao dịch tự động, đạt được lợi thế trong điều chỉnh Index, một loại quyền lực mới trên TTCK.

Cổ phiếu SAB (Sabeco) có vốn hóa thị trường gần 160.000 tỷ đồng và ở vị trí thứ 6 về quy mô vốn hóa. Song với thanh khoản rất thấp, vốn hóa của SAB lại có thể “phồng lên, xẹp xuống” cả nghìn tỷ đồng mỗi phiên chỉ với vài trăm hay vài nghìn cổ phiếu được giao dịch đúng thời điểm.

SAB chính là một trong các cổ phiếu dễ tác động nhất khi muốn ảnh hưởng đến VN-Index, VN30-Index. Bên cạnh SAB, còn vài cổ phiếu khác có vốn hóa áp đảo trong rổ VN30 cũng ở tình huống: Vốn hóa lớn, cổ phiếu lưu hành tự do nhiều, nhưng thanh khoản (theo khối lượng) chẳng bao nhiêu.

Kết thúc phiên ngày 21/3, ngày chốt hợp đồng phái sinh, phiên đóng cửa (ATC), chỉ số VN-Index rơi theo chiều thẳng đứng với sự ngỡ ngàng của hàng nghìn nhà đầu tư cá nhân. Thị trường có nhiều tranh cãi, có ý kiến quy lỗi cho phái sinh, có ý kiến thì cho là không phải. Tuy nhiên, điều cần phải chú ý hơn là sự xuất hiện của các giao dịch khối lượng nhỏ, đặt giá bất thường ở vài cổ phiếu lớn trong thời gian vừa qua.

Nhà quản lý chia sẻ, thời gian công tác ở công ty chứng khoán đã quan sát được hành vi giao dịch thông qua robot. Điều này không trái với quy định pháp luật hiện hành và cũng đã từng thấy ở thị trường chứng khoán quốc tế. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu tại Việt Nam, máy tính, robot chắc chắn có lợi thế hơn nhà đầu tư cá nhân trong việc tính toán phương án tác động để “lái” chỉ số. Với quỹ cổ phiếu lớn, việc nhờ máy tính tính toán đường đi của VN-Index và các phương án giao dịch để diễn biến theo một kịch bản cụ thể là có khả năng xảy ra.

TTCK vốn rất nhạy cảm. Khi đại đa số nhà đầu tư là nhà đầu tư cá nhân thì tâm lý thị trường càng dễ bị tác động. Quyền lực trên thị trường đã không chỉ còn là những nhà đầu tư lớn với quy mô tài sản hàng chục nghìn tỷ đồng, mà còn có công nghệ giao dịch tự động trên nền tảng nguồn hàng gồm nhiều mã cổ phiếu lớn.

Vậy xử lý tình trạng trên như thế nào? Nếu quy mô thị trường lớn hơn, thanh khoản trở nên đồng đều hơn và đặc biệt, công nghệ dùng robot tính toán giao dịch được sử dụng rộng rãi hơn, thì khả năng chỉ số thị trường bị can thiệp bằng các giao dịch tự động sẽ giảm bớt. Cho tới thời điểm “pha loãng” đó, TTCK Việt Nam sẽ còn xuất hiện những giao dịch bất ngờ xuất phát từ một số robot tự động âm thầm đua lệnh với nhà đầu tư.

Theo NCĐT​

Xem thêm:

>> Công ty chứng khoán miễn phí giao dịch, ai hưởng lợi?