Bài 01: Cơ bản về báo cáo tài chính - Phần 1

​

Đọc hiểu báo cáo tài chính là kỹ năng vô cùng cần thiết khi nhà đầu tư khi bắt đầu xem xét phân tích một doanh nghiệp và quyết định mua cổ phiếu của doanh nghiệp đó.

Báo cáo tài chính được lập ra với cho nhiều đối tượng khác nhau với nhiều mục đích khác nhau. Hội đồng quản trị, cơ quan thuế, đối tác làm ăn, ngân hàng, cổ đông - nhà đầu tư đều cần phải đọc báo cáo tài chính.

Với lập trường nhà đầu tư, chúng ta đọc và phân tích báo cáo tài chính với mục đích:

1. Mức độ hiệu quả trong hoạt động kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp

2. Khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp

3. Khả năng doanh nghiệp bị phá sản

4. Các rủi ro đến từ nội tại của doanh nghiệp

5. Định giá trị thực doanh nghiệp và giá trị thực của cổ phiếu

Từ đó, nhà đầu tư sẽ đưa ra quyết định, có đầu tư vào doanh nghiệp này hay không, có mua cổ phiếu này hay không. Đó là mục đích để chúng ta phân tích báo cáo tài chính.

CÁC THÀNH PHẦN CỦA BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Một bộ báo cáo tài chính của doanh nghiệp bao gồm 4 nội dung:

1. Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet)

2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement)

3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement)

4. Thuyết minh báo cáo tài chính

4 bản này luôn đi kèm với nhau mỗi khi doanh nghiệp phát hành báo cáo tài chính.

Doanh nghiệp có nghĩa vụ phải phát hành báo cáo tài chính mỗi 3 tháng (báo cáo tài chính quý) và phát hành báo cáo mỗi năm (báo cáo tài chính năm).

Trong phạm vi bài học ngày hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu cơ bản về từng báo cáo tài chính này nhé.

TẢI BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ở ĐÂU?

Phần này tôi đã nói ở bài 07 - tìm kiếm thông tin trong lớp học căn bản về chứng khoán. Nhà đầu tư xem ở link này nhé:

>> Bài 07 : Tìm kiếm thông tin thị trường - cổ phiếu - doanh nghiệp ở đâu

BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN - BIẾT DOANH NGHIỆP CÓ BAO NHIÊU TÀI SẢN

Bảng cân đối kế toán sẽ phản ánh giá trị tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định (cuối mỗi tháng, mỗi quý hoặc mỗi năm tài chính).

Bảng cân đối kế toán sẽ trình bày theo hai phần TÀI SẢN và NGUỒN VỐN. Theo nguyên tắc giá trị của TÀI SẢN và NGUỒN VỐN phải bằng nhau.

Ví dụ đơn giản như thế này cho nhà đầu tư dễ hiểu: tại thời điểm cuối năm 2018, anh A có

Tổng tài sản là 10 tỷ đồng, trong đó: nhà 6 tỷ, 4 tỷ còn lại là cổ phiếu.

Nguồn vốn: trong 10 tỷ tài sản đó thì 7 tỷ là của anh A, 3 tỷ còn lại là đi vay ngân hàng.

Vậy về nguyên tắc, tổng tài sản và nguồn vốn của anh A đều là 10 tỷ.

Cách đọc bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán sẽ trình bày hai phần TÀI SẢN và NGUỒN VỐN một cách chi tiết hơn:

​

Như vậy trong phần TÀI SẢN sẽ có TÀI SẢN NGẮN HẠN và TÀI SẢN DÀI HẠN.

+ TÀI SẢN NGẮN HẠN gồm có tiền mặt, các khoản đầu tư tài chính, các khoản phải thu (do khách hàng lấy hàng trước mà chưa thanh toán tiên), hàng tồn kho.

+ TÀI SẢN DÀI HẠN gồm có máy móc, nhà xưởng, bất động sản, bản quyền, bằng sáng chế,...

Trong phần NGUỒN VỐN sẽ có NỢ và VỐN CHỦ SỞ HỮU

+ NỢ gồm có nợ ngắn hạn (dưới 1 năm) và nợ dài hạn (trên 1 năm)

+ VỐN CHỦ SỞ HỮU gồm có Vốn góp của chủ sở hữu (thông qua số lượng cổ phiếu phát hành), thặng dư vốn cổ phần, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (lợi nhuận còn lại sau khi chia cổ tức cho cổ đông).

Đó là hình minh họa để nhà đầu tư dễ hiểu, sau đây là bảng cân đối kế toán thực tế:

​

BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH - BIẾT DOANH NGHIỆP KINH DOANH NHƯ THẾ NÀO

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là bản báo cáo tài chính thứ hai thể hiện tổng quát tình hình kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp trong một GIAI ĐOẠN nhất định (thường là 1 quý, 6 tháng, 1 năm).

Nói cho dễ hiểu hơn, muốn biết doanh nghiệp làm ăn lời hay lỗ, hãy xem báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh sẽ được trình bày theo nguyên tắc chung:

LỢI NHUẬN = DOANH THU - CHI PHÍ​

Để cho dễ hiểu về bảng báo cáo này, nhà đầu tư nhìn vào biểu đồ bên dưới:



Phía trên là bảng rút gọn, trên thực tế, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh sẽ có những khoản sau:

​

Chỉ tiêu đầu tiên là DOANH THU. Từ doanh thu này, chúng ta sẽ trừ dần đi các chi phí liên quan (cột màu đỏ) thì sẽ được các khoản lợi nhuận (cột màu xanh). Cuối cùng sẽ được cột cuối cùng - LỢI NHUẬN THUẦN.

+ Chi phí: bao gồm giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và quản lý chung, chi phí tài chính (lãi vay), thuế.

Dưới đây là một mẫu báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trên thực tế:

​

Tôi vừa trình bày xong hai bảng cáo cáo tài chính mà nhà đầu tư cần phải biết. Chúng ta còn hai loại nữa là báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. Hai loại này sẽ được trình bày ở phần sau.

Xem thêm:

>> Bài 02: Cơ bản về báo cáo tài chính - Phần 2

>> Lớp học phân tích cơ bản