Điểm lại 10 sự kiện của thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2018

Thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2018 đã có những diễn biến trái ngược với các dự đoán của các chuyên gia cũng như giới đầu tư. Từ những thương vụ IPO đình đám, những vụ bán vốn tỷ USD, việc VN-Index thiết lập đỉnh ở mức 1.200 điểm cho đến những phiên giao dịch giảm hơn 3% và trong đó có phiên đã giảm hơn 5%.

1. Chỉ số VN-Index thiết lập đỉnh hào quang 1.200 điểm và sau đó là tuột dốc

Vào phiên giao dịch ngày 9/4, thị trường chứng khoán đã vô cùng hưng phấn khi VN-Index lập đỉnh 1.204,3 điểm. Chỉ trong hơn 4 tháng, nhờ vào sự bùng nổ của các cổ phiếu ngân hàng là động lực giúp chỉ số tăng 22,4%.

​

Vào thời điểm đó, dòng tiền ào ạt chảy vào thị trường trong nước, đến mức lãnh đạo của một công ty quản lý quỹ đã lo ngại về việc các nhà quản lý sẽ giải ngân như thế nào khi mà dòng tiền cứ đổ về trong lúc thị trường đang tăng mạnh như vậy.

Thế nhưng, với ba lần Fed nâng lãi suất và chiến tranh thương mại Mỹ-Trung ngày càng leo thang đã tác động mạnh mẽ đến các dòng vốn vào thị trường chứng khoán thế giới. Mở đầu là thị trường chứng khoán Trung Quốc rồi đến thị trường Mỹ sụt giảm mạnh sau đó đã tác động đến Việt Nam.

Khối ngoại vào lúc đó đã bán ròng liên tiếp làm cho thị trường trong nước biến động với biên độ lớn. Trong năm nay, thị trường có 7 phiên giao dịch giảm hơn 3% và trong đó có phiên đã giảm hơn 5%. Với phiên giao dịch ngày 30/10, VN-Index đã rơi xuống mức thấp nhất của năm 2018 với 880,85 điểm. Tính đến ngày 19/12, chỉ số đã giảm hơn 6,6% so với đầu năm.

Như vậy, từ chỗ tăng trưởng mạnh nhất thế giới thì thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giai đoạn giảm mạnh nhất thế giới trong năm 2018 này. Bên cạnh đó là sự sụt giảm mạnh mẽ của thanh khoản do dòng tiền đứng ngoài thị trường tránh bão.

• Tìm hiểu thêm: Chứng khoán Việt Nam xếp thứ 3 danh sách các nước giảm mạnh nhất trong tháng qua

2. Sự cố sập hệ thống trên sàn HOSE

Hệ thống giao dịch trên HOSE đã xảy ra sự cố kỹ thuật trong phiên chiều ngày 22/1 vào lúc 14h31' khi thị trường đang vào đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (ATC).

Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM đã thực hiện ngừng giao dịch tại thời điểm đó cũng như thông báo ngừng giao dịch trong 2 ngày 23-24/1 để khắc phục sự cố. Sau đó, HOSE đã giao dịch trở lại vào 25/1. Nhiều nhà đầu tư tỏ ra khá bức xúc với việc này do thời điểm đó thị trường đang nóng sốt.

Sau đó nguyên nhân của sự cố sập sàn trên được xác định do lỗi phần mềm khớp lệnh.

3. Đại gia Vinhomes chào sàn và thị trường có phiên giao dịch tỷ USD

Trong năm nay có hàng loạt cổ phiếu lớn niêm yết mới và giao dịch, việc này đã làm thay đổi danh sách top 10 doanh nghiệp có vốn hóa lớn nhất thị trường. Nổi bật có cổ phiếu của Vinhomes (VHM) trên HOSE, cổ phiếu của Tổng Công ty CPĐT Quốc tế Viettel (VGI) trên UPCoM và cổ phiếu của Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (TCB) trên HOSE,..

Các cổ phiếu lớn chào sàn đã giúp vốn hóa thị trường liên tiếp phá vỡ kỷ lục, tương đương với 60,8% GDP (tách riêng thị trường trái phiếu), hoàn thành trước hạn chỉ tiêu năm 2020 do Chính phủ đề ra.

Đáng chú ý có cổ phiếu VHM khi chào sàn đã tạo ra phiên giao dịch tỷ USD đầu tiên của thị trường chứng khoán Việt Nam vào ngày 18/5 với giá trị giao dịch tính riêng cho VHM là hơn 28.500 tỷ đồng và tính chung cho toàn thị trường là gần 34.900 tỷ đồng.

Hiện tại, VHM đứng ở vị trí thứ 2, chỉ xếp sau cổ phiếu của Tập đoàn mẹ Vingroup (VIC) về giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, nhóm cổ phiếu nhà Vingroup VIC, VHM, VRE đã có những ảnh hưởng lớn đến biến động của thị trường, có giai đoạn chiếm tới 23% tổng vốn hóa thị trường chứng khoán của sàn HOSE.

• Tìm hiểu thêm: Những gương mặt nổi bật vừa chào sàn trong năm 2018

4. Bùng nổ chứng khoán phái sinh

Ngày 10/8/2017, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam đi vào hoạt động nhưng thị trường chỉ thật sự bùng nổ vào giữa năm 2018 cả về số lượng tài khoản mới và quy mô giao dịch. Từ tháng 4/2018, khối lượng vị thế mở OI (mua và nắm giữ qua phiên sau) liên tục tăng lên, tính đến 12/2018 đã đạt được 22.000 hợp đồng. Điều này cho thấy sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán phái sinh cũng như sự quan tâm của nhà đầu tư đối với thị trường này ngày càng tăng.

​

Đến cuối tháng 11/2018, số lượng tài khoản giao dịch phái sinh đã tăng gấp 3,2 lần so với cuối năm 2017, đạt được 54.773 tài khoản. Có thời điểm thanh khoản của thị trường này đạt trên 14.000 tỷ đồng quy mô giao dịch (tương đương với mức giao dịch thật là hơn 1.400 tỷ đồng/phiên). Diễn biến của thị trường chứng khoán phái sinh đã có những tác động đáng kể lên thị trường chứng khoán cơ sở.

​

5. Dự thảo Luật Chứng khoán

Dự kiến trong năm 2019, dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ trình Chính phủ và Quốc hội cho ý kiến. Nội dung dự thảo gồm 10 chương, 137 điều với một số nội dung ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường chứng khoán Việt Nam như: nâng tiêu chuẩn công ty đại chúng (vốn góp từ 30 tỷ đồng trở lên) và hạn chế công ty đại chúng ảo, nâng tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài lên 100%, quy định giảm vốn điều khi mua cổ phiếu quỹ,...

Luật chứng khoán sửa đổi sẽ góp phần thúc đẩy thị trường, hoàn thiện thể chế và ổn định môi trường pháp lý cho thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển. Đồng thời cũng giúp đảm bảo cho hiệu quả của hoạt động đầu tư, củng cố niềm tin của các tổ chức và cá nhân khi tham gia vào thị trường chứng khoán, đáp ứng yêu cầu hội nhập của kinh tế quốc tế.

6. Bất ngờ từ thương vụ bán vốn của Vinaconex

Tính đến tháng 11/2018, theo công bố của Bộ Tài chính các doanh nghiệp đã thoái được 5.067 tỷ đồng, thu về 10.499 tỷ đồng. Trong đó, đã thoái vốn nhà nước thành công 18 doanh nghiệp với giá trị 1.308 tỷ đồng, thu về 2.511 tỷ đồng. Tuy nhiên chỉ có 2 doanh nghiệp thuộc kế hoạch thoái vốn năm 2018, còn lại 16 doanh nghiệp thuộc kế hoạch của năm trước.

Trong khi đó, kế hoạch thoái vốn của năm nay là 181 doanh nghiệp. Như vậy, với số liệu kể trên thì tiến trình thoái vốn 2018 mới chỉ thực hiện ở mức 1,1%.

• Tìm hiểu thêm: Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước thúc đẩy hay kìm hãm thị trường chứng khoán?

Thế nhưng, công tác thoái vốn năm 2018 vẫn có nhiều điểm sáng như: thương vụ đấu giá cổ phần Vinaconex (VCG) của Tập đoàn Viettel và Tổng công ty Đầu tư Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC).

SCIC đã đấu giá thành công 255 triệu cổ phần tương ứng 57,71% vốn điều lệ tại VCG. Mức giá trúng thầu là 28.900 đồng/CP, so với mức giá khởi điểm là 21.300 đồng/CP cao hơn 35,6% và so với giá đóng cửa tại phiên 22/11 là 18.500 đồng/CP cao hơn 10.400 đồng/CP (khoảng 56,2%). SCIC đã thu về 7.367 tỷ đồng, cao hơn gần 2.000 tỷ đồng so với kỳ vọng lúc đầu.

Về phía Tập đoàn Viettel cũng đã đấu giá thành công trọn lô 94 triệu cổ phiếu VCG tương ứng với 21,28% vốn. Viettel dự kiến thoái vốn lô cổ phần với giá trị là 2.002.416.727.500 đồng. Kết quả đã thu về được 2.002.416.800.000, không chênh lệch bao nhiêu so với mức dự kiến (cao hơn 72.500 đồng)

7. Thương vụ IPO của BSR, POW, OIL thành công rực rỡ nhưng giá sụt giảm khi lên sàn

Các công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (POW) và Tổng Công ty Dầu Việt Nam (OIL) đã có những thương vụ IPO thành công rực rỡ.

Nổi bật trong đó là IPO của BSR đã bán thành công 241,55 triệu cổ phần BSR (tương ứng 7,79% vốn) với mức giá bình quân 23.043 đồng, so với giá khởi điểm cao hơn 57% và Nhà nước đã thu về hơn 5.566 tỷ đồng, trong đó thu từ các nhà đầu tư nước ngoài chiếm tỷ lệ 60%.

Đối với IPO của OIL đã thu về 4.177 tỷ đồng với giá trung bình 20.196 đồng, so với giá khởi điểm cao hơn 50,7%.

Ba cổ phiếu trên sau khi IPO đã giao dịch trên sàn UPCoM. Thế nhưng, so với kỳ vọng ban đầu thị giá đã sụt giảm mạnh vì những khó khăn của thị trường chung.

Trong năm nay, theo kế hoạch phải hoàn thành cổ phần hóa ít nhất 85 doanh nghiệp, trong đó có 21 đơn vị trong danh sách của năm 2017 và 64 đơn vị trong danh sách của năm 2018. Trong 11 tháng đầu năm 2018, đã thực hiện cổ phần hóa cho 12 doanh nghiệp, mới chỉ thực hiện được 14,11% kế hoạch.

8. Việt Nam được FTSE đưa vào danh sách xem xét nâng hạng

Báo cáo thường niên của FTSE Russell trong tháng 9/2018, hai quốc gia là Việt Nam và Argentina đã đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi loại 2 (Secondary Emerging ).

Theo quy định, các quốc gia trước khi được chính thức nâng hạng thì phải nằm trong danh sách theo dõi ít nhất 1 năm. Riêng với Việt Nam cần phải thỏa mãn 9/9 điều kiện tiên quyết để được nâng hạng vào nhóm thị trường mới nổi loại 2. Theo các chuyên gia nhận định thì Việt Nam có nhiều cơ hội được nâng hạng.

9. Sàn HNX có thêm 15 phút giao dịch mỗi ngày để tăng thanh khoản



Kể từ ngày 5/11, nhà đầu tư được giao dịch thêm 15 phút khớp lệnh sau giờ trên sàn HNX, từ 14h45' đến 15h00.

Việc bổ sung này giúp thị trường tăng thanh khoản cũng như tăng cơ hội giao dịch cho các nhà đầu tư vào thời điểm cuối ngày giao dịch.

10. Các nhà đầu tư nước ngoài mua ròng 43.900 tỷ đồng trong năm 2018

Bắt đầu từ tháng 4/2018, thị trường chứng khoán trong nước đã giảm điểm rất mạnh tuy nhiên dòng vốn ngoại vẫn đổ vào.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến tháng 11/2018, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào nước ta là 16,5 tỷ USD và vốn gián tiếp khoảng 7,6 tỷ USD.

• Tìm hiểu thêm: Nhìn vào thống kê tháng 11, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn thu hút bởi chứng khoán Việt Nam?

Bên cạnh đó, thông qua hoạt động cổ phần hóa và thoái vốn trong 2 năm nay đã giúp thu về 10 tỷ cho ngân sách. Với những đợt thoái vốn quy mô lớn của Vinamilk, Sabeco,... thì khối ngoại đã mua phần lớn số cổ phần.

Tính đến ngày 18/12, khối ngoại mua ròng đến 43.910,7 tỷ đồng, tương ứng với khối lượng giao dịch 452 triệu cổ phiếu trên cả 3 sàn HOSE, HNX, UPCoM.

​

Theo ndh​

Xem thêm:

>> Theo Bloomberg: Việt Nam hưởng lợi nhiều nhất trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung